Dieta dziecka w 11 miesiącu życia Pierwszy rok życia jest jednym z kluczowych okresów w kształtowaniu nawyków żywieniowych dziecka. Jeśli niemowlę już na tym etapie przyzwyczai się do spożywania różnorodnych, zdrowych produktów, jest duża szansa, że maluch utrwali korzystne wzorce zachowania i będą mu one towarzyszyły przez długie lata. Zadaniem rodziców jest umożliwienie 11-miesięcznemu dziecku poznawanie nowych smaków i kształtowanie w nim preferencji w kierunku produktów prozdrowotnych. Jak powinien wyglądać jadłospis malucha na tym etapie życia? Co powinno jeść dziecko? W jadłospisie 11-miesięcznego dziecka powinny znaleźć się trzy posiłki na bazie mleka mamy lub mleka modyfikowanego oraz dwa-trzy posiłki przygotowane z użyciem pokarmów uzupełniających. Orientacyjna wielkość jednego posiłku to 190-220 ml (czyli objętość niepełnej szklanki). Maluchowi nie należy proponować w ciągu dnia więcej niż jedną – dwie przekąski (np. w postaci kawałków owoców lub warzyw). Wraz z wiekiem niemowlaka powinna się zmieniać konsystencja podawanych pokarmów. Gdy rozpoczynamy rozszerzanie diety, podstawowym posiłkiem uzupełniającym są zupki i dania w postaci gładkiego puree. Następnie wprowadzamy do diety dziecka posiłki z grudkami. Niemowlę w wieku 11 miesięcy powinno jeść już pokarmy o różnorodnej konsystencji, w tym miękkie kawałki produktów podawane do ręki oraz posiekane surowe warzywa i owoce. Posiłki w diecie 11-miesięcznego dziecka mogą mieć nie tylko zróżnicowaną konsystencję, ale także bardzo urozmaicony skład. Jakie produkty wprowadzać? Aktualne wytyczne dotyczące rozszerzania diety niemowląt nie precyzują dokładnie zalecanej kolejności wprowadzania poszczególnych grup produktów do jadłospisu malucha. Przed ukończeniem 7. miesiąca życia, gdy podajemy pierwsze pokarmy uzupełniające, w menu niemowlaka zazwyczaj dopiero zaczynają się pojawiać produkty, takie jak warzywa, owoce, mięso i kaszki. Kilka miesięcy później, w 11. miesiącu życia dieta jest już zazwyczaj o wiele bardziej zróżnicowana. Żywienie na tym etapie życia w dużej mierze zależy od tego, co rodzice zdecydowali się wprowadzić do jadłospisu malucha na początku rozszerzania menu i o jakie pokarmy chcą dalej wzbogacić dietę niemowlaka. Z jakich grup produktów warto korzystać przy wprowadzaniu nowej żywności do diety malucha? Dziecko w wieku 11 miesięcy może jeść: warzywa i owoce (np. surowe w formie posiekanej, gotowane w postaci rozgniecionej lub pokrojonej, miękkie cząstki surowych lub gotowanych owoców i warzyw podawane do ręki), mięso i ryby (w postaci zmiksowanej/pokrojonej lub miękkie kawałki podawane do ręki), produkty zbożowe, np. kasze, makarony, pieczywo (w tym produkty zawierające gluten, które można wprowadzać do jadłospisu dziecka w dowolnym czasie po ukończeniu 4. miesiąca życia, ale przed 12. miesiącem), produkty mleczne, np. jogurt naturalny, kefir, rozdrobnione sery (mleko niemodyfikowane jako główny posiłek lub napój nie powinno być podawane przed ukończeniem przez dziecko 11. miesiąca życia), jaja (w formie całkowicie ściętej), tłuszcze, takie jak oleje roślinne, masło, przyprawy, np. koperek, natka pietruszki, bazylia, oregano, cynamon. Przepisy na posiłki w diecie 11-miesięcznego dziecka nie powinny uwzględniać soli ani cukru. Do picia najlepiej podawać wodę. Spożywanie soków owocowych przez niemowlęta w 1. roku życia nie jest zalecane. Na co zwrócić uwagę? Główne posiłki, takie jak śniadanie i obiad, które przygotowujemy dla 11-miesięcznego niemowlaka na bazie pokarmów uzupełniających, należy odpowiednio zbilansować. Takie dania powinny zawierać jednocześnie produkty bogate w: węglowodany, np. kaszę, makaron, ryż (około dwóch łyżek suchego produktu mierzonego przed ugotowaniem na jedną porcję posiłku) lub pieczywo, białka, np. mięso, ryby, jaja (około 20 g produktu na jedną porcję), tłuszcze – oleje roślinne lub masło (ok. 1/2-1 łyżeczki na porcję), warzywa lub owoce – najlepiej bardzo różnorodne, podawane w ciągu dnia zarówno w postaci gotowanej, jak i surowej. Aby zapewnić 11-miesięcznemu dziecku dietę dostarczającą wszystkie potrzebne składniki odżywcze, warto wybierać przepisy kulinarne na dania, w których uwzględniono produkty ze wszystkich wymienionych powyżej grup. Dla przykładu, na obiad dla 11-miesięcznego dziecka można przygotować gulasz z ugotowanych do miękkości kawałków piersi z indyka i warzyw (np. marchwi, pietruszki, pomidora, cebuli), z dodatkiem ryżu i odrobiny oleju rzepakowego. Na śniadanie dla 11-miesięcznego niemowlaka można podać np. pokrojone na ósemki jajko, nieduże kawałki pieczywa posmarowanego bardzo niewielką ilością masła i cząstki warzyw, np. pomidora lub ugotowanego do miękkości brokuł. Źródła: Mika P., Matuszczyk M., Socha P. (2018) Kalendarz żywienia – nowe narzędzie obejmujące główne zasady żywienia niemowląt i małych dzieci przez 1000 pierwszych dni, Standardy Medyczne/Pediatria, 15: 569-572. Szajewska H., Horovath A. (red.) (2014) Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Medycyna Praktyczna. Szajewska H., Horovath A., Rybak A. (2016) Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria 13: 9-24.